Marina Abramovic, 1960'larda ortaya çıkan vücut sanatı akımının önemli temsilcilerinden olan Sırp performans sanatçısıdır. Kendisi; insan bedeninin sınırlarını zorlayan, akıl almaz düşüncelerle örülü performanslara imza atmıştır. Bu nedenle her zaman dikkat çekmiş ve sergilediği performanslarla diğer sanatçılardan farkını ortaya koymuştur. Fakat sergilediği öyle bir performansı vardı ki uzun bir dönem gündemden düşmemişti. Çünkü, sanat yapmayı amaçladığı performansın dehşet verici bir toplumsal deneye dönüşüne bedeniyle şahit olmuştur.
Bana İstediğinizi Yapabilirsiniz
O gün tıpkı diğer günlerde olduğu gibi Maria’nın performans sergileyeceği bir gündü. Fakat bu sefer sonu ölüme kadar gidebilecek, oldukça tehlikeli bir duruma şahit olabilirlerdi. Çünkü Maria 6 saat boyunca hareketsiz duracak ve insanların ona istediği her şeyi yapmasına izin verecekti. Bu performans için bir alışveriş merkezinde bulunan sanat galerisinde hazırlıklara başlanmıştı. Galerinin ortasına bir masa kurulmuş ve üzerine her biri insanlarda farklı isteklere yol açacak objeler konulmuştu. Bunlar; gül, püskül, pamuktan tut makas, zincir, jilet hatta silaha kadar varan tam 72 objeydi. Ayrıca Maria üzerine 6 saat hareketsiz duracağını ve ona istedikleri her şeyi yapabileceklerini yazdığı bir kağıt asmıştı. Üstelik yaşayacaklarından tamamen kendisinin sorumlu olduğunu belirten bir not da eklemişti yazının sonuna. Bütün bu hazırlıklar tamamlandığında 6 saat sürecek işkence silsilesi de başlamıştı.
Sınırsızlığın Farkına Varmak
Deney başladığında insanlar gerçekten Maria’nın olaylara tepkisiz mi kalacağını merak ediyorlardı. Bu yüzden hemen bunu test etmeye başlamışlardı. Başta her şey çok sakin ve normaldi. Bazısı masada bulunan gülü eline verdi, bazısı ona kek yedirdi, bazısı saçını okşadı, bazısı onunla tokalaştı… Derken biri çıktı ve Maria’ya tokat attı. İşte bu, insanlara sınırsızlığını kanıtlayan ilk girişim oldu. Çünkü Maria buna hiçbir tepki vermemişti. Bu tokattan cesaret alanlar bu sefer ona daha sert vurmaya, canını acıtacak şeyler yapmaya başlamışlardı. Bir izleyicinin de silahı alarak ona doğrultması bardağı taşıran son damla olmuştu. Daha sonra kadının eline vererek silahı kendi boynuna doğrultmasına neden olmuştu. Gerçekten dolu olan silah, galeri sahibini rahatsız etmiş ve bu nedenle gelip silahı almıştı. Bu olaydan sonra insanlar karşılarında kendini savunamayan, aciz bir insan olduğunu daha net görmüşlerdi. Artık daha fazlasına cüret edebiliyorlardı. Onu jiletliyor, soyuyor, taciz ediyor, vücuduna yazılar yazıyor, kucaklarında taşıyor, bazı yerlerini yakıyorlardı.
Rotası Vicdan Olanlar
Maria vücudundaki kesik acılarından çok ruhen acı çekiyordu. İnsanların ne kadar iğrençleşebileceğine iliklerine kadar şahit olmuştu. Yaşadığı üzüntü, dehşet ve acı gözlerinden damla damla süzülmeye başlamıştı. Kalabalığın içinden çıkan bir kadın bütün bu yaşananlardan oldukça rahatsız olmuştu ve ancak cesaretini toplayıp ona yardım etmeye karar vermişti. İlk önce yanına gelerek gözyaşlarını silmiş, ona sarılmıştı. Kadından cesaret alan birkaç kişi daha gelmiş ve hep birlikte kadının yaralarını silmiş, yara bandı yapıştırmış ve onu giydirmişlerdi. Örnekteki gibi aslında iyiliğin de kötülüğün de yapılması için bir desteğe, bir öndere ihtiyacı vardı. Ve birlik olunduğu zaman çekingenlikler çok rahat bir şekilde cesarete dönüşebiliyordu.
Yaptıklarından Kaçış
6 saat sonra Maria’nın performansı bitip hareket etmeye başladığında orada bulunan kalabalık kaçışmaya başlamıştı. Biraz önce ona işkence etmekten çekinmeyen bu insanlar, onun acizlikten çıkıp kendini savunabilecek bir birey durumuna geldiğini gördüklerinde korkmuşlardı. Belki de o zaman yaptıkları iğrençliklerin farkına varmışlardı. Aslında bu toplumsal deneye dönüşen performans bize, insanların kendilerini onlardan üstün gördükleri aciz insanlara neden zulmetmeyi seçtiklerini ve sınırsızlık ne boyutta olursa olsun vicdanıyla hareket eden insanların yolundan sapmayacağını gösteriyordu. Geriye bunun gibi ders veren birçok mesaj bırakıyordu. Fakat hiçbiri Maria’nın şu sözü kadar tesir edemiyordu: "Gösteriden sonra otel odasına gidip aynaya baktığımda saçımda belirli bir bölümün beyazlaşmış olduğunu fark ettim."
http://kitabıneksiksayfaları.com/f/i̇nsanin-ahlak-sinirlarini-si̇len-performans-rhytem-0
YORUMLAR