İndirimli Satış Aldatmacası
Fiyat hareketlerinin hızlı olduğu dönemlerde, firmaların ürünlerin daha çabuk ve kısa sürede satılmasıya da stokların eritilmesi gibi amaçlar gözetilerek gerçekleştirdiğifiyat indirimleri, bazen kötü niyetli uygulamalara da konu olabilmektedir. Fiyat indirimi yapılmamasına karşın yapılmış gibi ya da daha az oranda yapılmasına karşın daha yüksekmiş gibi gösterilebilmektedir.
Özellikle gıda sektöründe, indirimli satış reklamlarına tüketicilerin hızlı cevap verdiği ve marka tercihlerini değiştirme olasılığının yüksek olduğu bir gerçektir. 2021 yılı sonu itibariyle Türkiye’de toplam market sayısı 43.659'a yükseldi ve 2028 sonunda yüzde 81 discount (indirim) market, yüzde 11 ulusal market, yüzde 8'i lokal zincir market şeklinde pazar dağılımı öngörülmektedir (Dünya, 22/02/2022).
Bu gelişmeler karşısında, Ticaret Bakanlığı, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinde değişiklik yaparak, indirimli ürün satışlarına ilişkin verilen reklamların koşullarını yeniden belirledi.
Düzenlemeyle, her bir indirimli satış reklamında, mal veya hizmete ilişkin indirimin duyurulduğu tarihten önceki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyatın referans fiyat olarak alınması, bir diğer ifadeyle indirimden önceki fiyat olarak belirtilmesi zorunlu oldu.
Sadece meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen mallara ilişkin reklamlarda bir kolaylık sağlandı ve indirimin miktar veya oranının hesaplanmasında, indirimli fiyattan bir önceki fiyatın esas alınması sağlandı. Yani “30 gün içindeki en düşük fiyat kuralı” meyve ve sebze gibi çabuk bozulan mallar için uygulanmayacak, bir önceki fiyata göre ne kadar indirim yapıldığının belirtilmesi yetecek.
Son tahlilde, bir mal veya hizmete ilişkin indirim yapıldığını gösteren yazılı, sesli veya görsel herhangi bir ibarenin yer aldığı reklamlarda;indirimden önceki fiyat, indirimli satışın başlangıç ve bitiş tarihleri ile indirimli olarak satışa sunulan mal veya hizmetin miktarı sınırlı ise bu miktarın açık ve anlaşılır bir biçimde belirtilmesi zorunludur.
İndirimli satış reklamlarında, hangi mal veya hizmetlerin indirimli satışa konu edileceği veya ne kadar indirim uygulanacağı hususlarında anlam karışıklığına yol açarak tüketicileri yanıltabilecek veya gerçekte olduğundan daha fazla indirim uygulanıyormuş izlenimi oluşturacak ifade veya görüntülere yer verilemez.
Unutmayalım ki bu hususlara ilişkin ispat yükü,eskiden olduğu gibi reklam verende kalmaya devam ediyor.
Ticaret Bakanlığı bünyesinde bulunan Reklam Kurulu’na, tüketicileri aldatıcı veya ilgili mevzuata aykırı ticari reklamlar ile ilgili olarak; tüketiciler ve hatta rakip firmalarbaşvuruda bulunabilir ve artık başvurular e-devlet üzerinden online yapılabilmektedir.
Bu yükümlülüklere aykırı hareket eden reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşları hakkında durdurma veya aynı yöntemle düzeltme veya idari para cezası ve gerekli görülen hâllerde de üç aya kadar tedbiren durdurma cezası uygulanır. Reklam Kurulu, ihlalin niteliğine göre bu cezaları birlikte veya ayrı ayrı verebilir. Aykırılık;
a) Yerel düzeyde yayın yapan televizyon kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise 31.136 TL,
b) Ülke genelinde yayın yapan televizyon kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise 622.853 TL,
c) Süreli yayınlar aracılığıyla gerçekleşmiş ise (a) ve (b) bentlerinde belirtilen cezaların yarısı,
ç) Yerel düzeyde yayın yapan radyo kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise 15.566 TL,
d) Ülke genelinde yayın yapan radyo kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise 155.712 TL,
e) İnternet aracılığı ile gerçekleşmiş ise 155.712 TL,
f) Kısa mesaj aracılığı ile gerçekleşmiş ise 77.851 TL,
g) Diğer mecralar aracılığı ile gerçekleşmiş ise 15.566 TL,
idari para cezası verilir. Reklam Kurulu, idari işleme konu ihlalin bir yıl içinde tekrar edilmesi hâlinde yukarıda belirtilen idari para cezalarını on katına kadar uygulayabilir.
Hemşehrilerimizin indirimli satışlara ilişkin verecekleri reklamlarda oldukça dikkatli olmalarında fayda bulunmaktadır. Zira cezaların oldukça yüksek olması bir yana Reklam Kurulunca verilen cezalarda, uzlaşma müessesesinden ve cezanın üst sınırı korumasından yararlanılamamaktadır.
YORUMLAR