“Gel biraz gıybet yapalım”. Siz böyle bir şey duydunuz mu?Ben televizyonda birkaç kere rast gele izlediğim dizilerde duydum.Toplumda önceleri “dedi-kodu” yapmak olarak bilinen bu tabir şimdilerde hiç çekinmeden sanki,belki de kasıtlı olarak böyle kullanılmaya başlandı ve yaygınlaştırılmaya çalışılıyor.
Ne demek “gıybet yapmak”,ya da daha yaygın kullanımı ile dedi- kodu yapmak?Tanıdıkları birilerini arkadan çekiştirme,arkasından konuşma,kendi duysa hoşlanmayacağı,kızacağı şeyler söylemek.Bizim bildiğimiz,gıybet etmek,dedi-kodu yapmak, normalde, bile –isteye yapılmaz.Gafilane ya da cahilane bir harekettir ve toplumsal bir hastalıktır.Genelde kadınlar arsında daha çok yaygındır.Toplumda sevgiyi, arkadaşlığı, dostluğu yok eden toplumları yıkılışa götüren bir hastalıktır.İşin kötüsü ya da garibi,bu hastalığı bile –isteye yapmak;”gel gıybet yapalım” demek ,diyebilmek.Bunu gafilane ya da cahilane , diyerek geçiştiremeyiz,çünkü gıybet etmemek,kötü şeyleri dilememek 54 farz içersinde geçen farzlardan,yani “gıybet yapmak” HARAM hükmünde günahlardan ,bunun hafife alınır bir tarafı yok ve olamaz.
Peygamberimiz SAV;”söylediğiniz kusur o kişide varsa GIYBETTİR, yoksa İFTİRADIR.”buyurmuştur.
Kur’anı Kerim’de Hucurat Suresinin 12. Ayetinde;”Ey iman edenler!zannın birçoğundan sakının,çünkü zannın bir kısmı günahtır.Birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştırmayın,birbirinizin GIYBETİNİ yapmayın .HER HANGİ BİRİNİZ ÖLÜ KARDEŞİNİN ETİNİ YEMEKTEN HOŞLANIR MI?İşte bundan tiksindiniz.Allah’a karşı gelmekten sakının,şüphesiz Allah tövbeyi çok kabul eden ,çok merhamet edendir” buyurarak ,GIYBETİ ” ölü kardeşinin etini yemeye benzetmiştir.O nedenle aklı başında herkes ,gıybet etmekten korkar ,sakınır,ve birisi hakkında o kişi olmadan konuşurken; “aman gıybet olmasın “ diye söze girer.
Halk arasıda gıybetten genellikle “gov-gıybet” diye bahsedilir.Sözle gıybetin yanında,biri giderken ya da geçerken ” kaş- göz işaretiyle veya el işaretleriyle o kişinin beğenmeyeceği çekiştirme ve alay işaretleri de GIYBET sayılmıştır. Kur’anı Kerim’de Hümeze Suresinin 1-2 ayetinde; “mal toplayan ve onu durmadan sayan,İNSANLARI ARKADAN ÇEKİŞTİREN, KAŞ, GÖZ İŞARETLERİYLE ALAY EDEN HER KİŞİNİN VAY HALİNE” denmiştir.O nedenle ,kişilerin arkasından konuşmaktan,alay etmekten, ve “ben zannediyorum ki,şu işi filan yapmıştır, ya da çirkin bir işten bahsederken ;”yapsa –yapsa bu işi filan yapmıştır” diyerek , kötü zanda bulunmaktan da kaçınılmalıdır ki,toplumda sevgi saygı bağları kopmasın,toplum yapısı sağlam kalsın.Bu,toplumda hepimizin İYİ olmaya çalışmamız anlamına gelir.
Toplumda kötülüğü bilinen belli kişilerin hakkında, diğer insanları,şerlerinden,belalarından korumak amacıyla arkasından konuşmaya izin verilmiştir.O kötü kişileri tanıtmak amacıyla,toplumu ikaz etmek ve korumak amacıyla bahsetmek GIYBET sayılmamıştır;bunlar;hırsızlık yapanlar,katil-caniler,namus düşmanı-fuhuş yapan insanlar, vb…
Evet, GIYBETTEN şeytandan kaçar gibi kaçmak gerekir.gıybet ettiğimiz kişilerden helallik alıp tövbe etmedikçe, bu günahtan kurtuluş yoktur.Arkadaşlıklarımızı, dostluklarımızı korumak için “ölü kardeşimizin etini yemekten, yani gıybet etmekten uzak durmalıyız vesselam.