Bir önceki yazımda İslam alimlerinin ortak görüşü olarak: Kişinin hiçbir dünya menfaatini beklemeksizin,sırf Allah’ın rızasını kazanmak,ona şükretmek için adak kazanmasında bir sakınca bulunmadığını yazmıştık.
Kişini Allah’ın takdirinin değişmesine vesile olması,maddi kazanç sağlaması ve samimiyetten uzak,belli şartlara bağlı olarak adakta bulunması doğru karşılanmamıştır.
Buna göre,zamanımızda yaygın şekilde,bir eve veya arabaya sahip olunması,ihaleyi alması,bilmem ne kadar kazanç elde etmesi,aldığı piyango,loto,toto biletlerine isabet etmesi,koşu oyunlarını tutturması, ve benzer pek çok şeylerin yerine gelmesi gibi şeyler için adaklar adanması istenilmemiştir.Şayet yapılmışsa yerine getirilmemesi bildirilmiştir.
Adakların geçerli olabilmesi için dinimizce aranan şartları özetle sıralarsak konuyu biraz daha iyi anlamış oluruz.Bu şartlar ise:
1-) Adanan şeyin cinsinden bir farz veya vacip ibadetin bulunması gerekir.Namaz kılmak,oruç tutmak,sadaka vermek,kurban kesmek gibi...Fakat Hasta ziyareti,Mevlid okutma,türbelere mum yakma,horoz kesme,bez bağlama,şeker ve helva dağıtmak gibi adetler adak olmaz ve adak olarak yeri yoktur.
2-) Adanan şey bizzat hedeflenen ibadet cinsinden olmalı,başka bir ibadete vesile olduğu için farz veya vacip sayılan bir ibadet olmamalıdır.
Mesela:Abdest almak,ezan okumak,mescide girmek gibi şeyler adakta geçerli olmaz.
3-) Adanan şey,adayan şahsın o anda veya daha sonra yapması gereken farz veya vacip bir ibadet olmamalıdır.Mesela:Kılmakla mükellef olduğu namaz,tutmakla mükellef olduğu oruç adak olmaz adak konusu olmaz.Zaten onu yapmakla mükelleftir.
4-) Adanan şeyin meydana gelmesi maddeten veya dinen mümkün ve meşru olması,eğer mal ise,adayan şahsın mülkiyetinde bulunması gerekir.Sahip olunmayan malın adanması geçersizdir.Sahip olunduğundan fazla adar ise ancak sahip olduğu kadar geçerlidir.
5-) Adanan işler Allah’a isyanı bid’at,günah ve masiyeti içermemelidir.Bu takdirde de adak geçersizdir.Bir kişiye zarar vermek,haram ve günah olan şeyleri işlemek,yemek veya vermek gibi...
Bu şartlar dikkate alınarak yapılan adaklar geçerli olabilir.Zamanında bir kısım insanlar,Sanki Cenabı Hakkı şuursuz ve her isteğe boyun eğen bir güç aracı imiş gibi,günah olan şeylerde de adakta bulunarak maddi çıkarlarına alet etmekte oldukları duyulmaktadır.Şans oyunlarında,koşularda,kumarda kazanmak çalmakta,dalavere ve dolandırmada başarılı olmak,haksız oldukları konularda haklı çıkmak için yapılan adaklar,dualar ve okumalar bu örnekler arasında gösterilir.
(Sürecek...)